Jedną z częściej występujących chorób błony śluzowej jamy ustnej są afty. To nadżerki lub owrzodzenia o okrągłym kształcie, które wpływają na komfort życia pacjenta. Poza tym, że wywołują ból, powodują utrudnienia w jedzeniu i piciu. Jakie są najczęstsze przyczyny powstawania tych zmian? Jak sobie z nimi radzić i kiedy warto mieć pod ręką żel stomatologiczny na afty? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w poniższym artykule.
Afta – niewielki rozmiar i duży dyskomfort?
Owalne ubytki zlokalizowane na języku, wargach, wewnętrznych stronach policzków i na dnie jamy ustnej stanowią uciążliwą oraz nieprzyjemną przypadłość, która może pojawić się u osób właściwie w każdym wieku. Zmianom przybierającym postać nadżerek często towarzyszy pieczenie i mrowienie. Pacjenci nierzadko też zgłaszają dolegliwości bólowe. Próba usunięcia nalotu sprawia, że wykwity zaczynają krwawić. Afty mogą przyjmować różną wielkość: od jednego do nawet kilku milimetrów. Mogą pojawiać się pojedynczo lub w grupach. Ze względu na dokuczliwe objawy utrudniają codzienne funkcjonowanie: sprawiają trudności podczas przeżuwania pokarmów, połykania, a nawet w trakcie mówienia. Poważny problem stanowią zwłaszcza nawracające owrzodzenia, z którymi zmaga się około 5-10% populacji.
Jak powstają afty? Co jest tego przyczyną?
Zanim sięgniesz po spray czy żel na afty do stosowania w jamie ustnej, warto wiedzieć, skąd się biorą te zmiany i co jest ich przyczyną. Jak się okazuje, w większości przypadków są spowodowane przez uszkodzenie delikatnej błony śluzowej, która wykazuje niską odporność na otarcia, nadgryzienia itp. Nadżerki i owrzodzenia otoczone czerwoną obwódką nie są chorobą infekcyjną czy zakaźną. Do ich powstawania często przyczyniają się także takie czynniki jak:
- uwarunkowania rodzinne i genetyczne,
- niedobory żelaza, witamin z grupy B i kwasu foliowego,
- niektóre schorzenia układu pokarmowego (nietolerancje pokarmowe, celiakia, nieswoiste przewlekłe zapalenie jelit),
- stosowanie niektórych leków i środków chemicznych,
- przemęczenie psychiczne i fizyczne przekładające się na spadek ogólnej odporności organizmu.
Gdzie afty mogą się pojawiać?
Najczęstszym umiejscowieniem tych charakterystycznych zmian nadżerkowych jest błona śluzowa warg, wewnętrznych stron policzków oraz dno jamy ustnej. Afty mogą też pojawić się na języku oraz na podniebieniu. Wystąpienie wykwitów zazwyczaj poprzedza szereg objawów, spośród których należy wymienić wspomniane już wyżej pieczenie, mrowienie oraz ból. Symptomy te można zaobserwować na około dwadzieścia cztery godziny przed uformowaniem się owrzodzenia. Większość z nich można skutecznie zminimalizować, sięgając po spray lub żel stomatologiczny na afty dostępny w aptece.
Czy afty są niebezpieczne?
Według badań przeprowadzonych przez specjalistów większość nadżerek pojawia się w już w okresie dzieciństwa. Często występują u niemowląt w trakcie ząbkowania oraz na skutek uszkodzenia błony śluzowej np. przez używanie smoczka. Nierzadko dają o sobie znać także w przebiegu wielu różnych chorób – takich jak infekcje wirusowe i bakteryjne, refluks żołądkowo-przełykowy czy celiakia. W większości przypadków nie są niebezpieczne, zwłaszcza jeśli są niewielkimi zmianami i nie mają tendencji do namnażania. W takiej sytuacji owrzodzenia na ogół ulegają samoistnemu wygojeniu w ciągu kilku dni.
Znacznie poważniejszym problemem są natomiast duże afty, których wielkość osiąga nawet 10 czy 20 mm. Często towarzyszą im ogólne objawy w postaci osłabienia, problemów z mówieniem oraz stanu podgorączkowego. Ich przyczyną mogą być niedobory odporności oraz niedostateczna ilość witamin i minerałów w diecie. W ich leczeniu stosuje się specjalistyczne preparaty o działaniu przeciwzapalnym i przyspieszającym regenerację błony śluzowej jamy ustnej.
U niewielkiej liczby osób pojawiają się afty opryszczkopodobne. Są niewielkie, ale za to bardzo liczne. Ich charakterystyczną cechą jest występowanie w okolicy dziąseł i podniebienia twardego. Zmiany te mają skłonność do rogowacenia, a czas ich gojenia się wynosi nawet do trzech tygodni. Ich obecność może świadczyć o zespole Behceta, chorobie polegającej na układowym zapaleniu naczyń krwionośnych.
Dlaczego afty powracają?
Nawracające aftowe zapalenie jamy ustnej stanowi uciążliwą przypadłość, której etiologia wciąż nie do końca została wyjaśniona. Lekarze nie wyodrębnili drobnoustrojów, które mogłyby odpowiadać za jej występowanie. Udowodnili jednak, że wpływ na pojawienie się tego schorzenia mogą mieć takie czynniki jak przewlekły stres, zaburzenia wchłaniania czy nietolerancja pokarmowa na gluten. Bolesne nadżerki mogą powracać nawet kilka razy w roku, skutecznie utrudniając wykonywanie najprostszych czynności takich jak mówienie, jedzenie itp.
Pozostałe przyczyny nawracających aft to:
- choroby pasożytnicze,
- niedokrwistość związana z niewystarczającym poziomem żelaza, kwasu foliowego i witamin z grupy B,
- stan uzębienia (ostre brzegi zębów lub wypełnień, złogi kamienia nazębnego, próchnica),
- nadużywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
Jak leczyć afty?
Sposób postępowania w dużej mierze zależy od rodzaju i wielkości nadżerek. W przypadku osób ze zmianami o charakterze nawrotowym bardzo ważne jest wcześniejsze wykluczenie chorób ogólnoustrojowych. W leczeniu łagodnych wykwitów najczęściej wystarczy zastosować odpowiedni żel stomatologiczny na afty. Może to być preparat z ksyloglukanem Sachol Aftigel, który skutecznie łagodzi bolesne objawy oraz pieczenie w jamie ustnej. Dzięki zawartości witaminy E i wyciągu z pieprzowca chińskiego przyspiesza naturalne procesy regeneracyjne w obrębie nabłonka oraz tworzy warstwę ochronną na powierzchni zmian.
W zwalczaniu niewielkich owrzodzeń pomocny może też być żel do stosowania w jamie ustnej Dezaftan Med, przynoszący ulgę w bólu i zapewniający optymalne warunki do gojenia się ran. Osoby, które często zmagają się z tego typu zmianami, mogą też sięgnąć po leczniczy plaster w płynie Urgo na afty. Jest to wodoodporny środek likwidujący stan zapalny, izolujący nadżerki od pokarmów i drobnoustrojów, działający nawet do czterech godzin. Dzięki starannie dopracowanemu składowi powinien być dobrze tolerowany przy długotrwałym stosowaniu, np. przy urazach wywołanych protezami i aparatami ortodontycznymi.
W złagodzeniu dyskomfortu i bólu dobrze sprawdzi się również łatwy w aplikacji spray na afty Sachol Fast Effect. Wyrób medyczny w formie aerozolu wykazuje skuteczne działanie barierowe – zmniejsza bolesność owrzodzeń oraz ułatwia procesy gojenia.
Domowe sposoby na afty
Poza preparatami w postaci sprayów i żelów do stosowania w jamie ustnej bez recepty warto też znać domowe metody na afty. Jednym z nich jest smarowanie owrzodzeń pastą powstałą poprzez połączenie sody oczyszczonej, proszku do pieczenia i niewielkiej ilości wody. Można również sięgnąć po wodę utlenioną lub olej kokosowy, który wykazuje działanie antybakteryjne i przeciwzapalne. W łagodzeniu objawów towarzyszących nadżerkom można ponadto zastosować płukanki sporządzone z ziół takich jak szałwia lekarska, rumianek, tymianek, korzeń prawoślazu czy babka lancetowata.
Częste afty zaczynają Cię niepokoić? Zgłoś się do lekarza
Nawracające owrzodzenia, którym towarzyszy ból i pieczenie, są w stanie znacznie utrudnić codzienne funkcjonowanie. W takiej sytuacji warto zwrócić szczególną uwagę na właściwą higienę jamy ustnej. Niewłaściwe szczotkowanie zębów, próchnica i gromadzący się kamień – to wszystko sprzyja tworzeniu się aft. Ważne jest też, aby ograniczyć wszelkie czynniki drażniące. Mowa tu między innymi o pikantnych potrawach, produktach zawierających konserwanty czy alkoholu. Jeśli zmiany pojawiają się często i są widoczne w coraz to nowych miejscach, warto zasięgnąć konsultacji lekarskiej. Niekiedy konieczne jest zastosowanie sterydów lub środków o działaniu immunosupresyjnym.
Sekret Zdrowia – znajdź to, czego potrzebujesz
Mamy nadzieję, że dzięki naszemu krótkiemu poradnikowi wiesz już, czym są afty i jakie preparaty stosuje się w ich leczeniu. Jeśli chcesz rozszerzyć swoją wiedzę z zakresu różnych chorób lub nabyć środki, które ułatwią Ci walkę z bolesnymi nadżerkami w jamie ustnej, zapraszamy Cię do odwiedzenia serwisu internetowego Sekret Zdrowia. U nas znajdziesz nie tylko szeroki wybór produktów wspomagających zdrowie każdego dnia. Dla naszych klientów przygotowaliśmy też rozbudowaną bazę wiedzy, z której można czerpać informacje na temat różnorodnych dolegliwości i sposobów przeciwdziałania im. Zapraszamy!
